#11 De Psychologie van beleggen, hebzucht; houd je emoties onder controle!

Beleggen is niet alleen een kwestie van cijfers en analyse; het is ook een mentale uitdaging waarbij emoties een grote rol spelen. Veel beleggers realiseren zich niet hoe groot de invloed van hun emoties kan zijn op hun beleggingsbeslissingen. Hebzucht kan ervoor zorgen dat je te veel risico neemt, angst kan je ertoe brengen om op het verkeerde moment te verkopen, en kuddegedrag kan je doen volgen zonder na te denken over je eigen strategie. Deze emotionele en psychologische aspecten van beleggen kunnen niet alleen je beslissingen, maar uiteindelijk ook je rendement beïnvloeden. In deze blog duiken we diep in op de eerste van de drie meest invloedrijke emoties: hebzucht. We bespreken hoe hebzucht je beleggingen kan beïnvloeden en geven aan aantal strategieën om dit te beheersen. Door je bewust te worden van deze emoties en te leren hoe je ermee om kunt gaan, kun je betere, rationele beslissingen nemen die bijdragen aan je rendement en succes op de lange termijn. Het is een van de zeven zonden, hebzucht, het verlangen naar meer geld, bezittingen of succes. Hebzucht een complex fenomeen dat diep geworteld is in de menselijke psyche. Ons brein speelt een cruciale rol bij het ontstaan van hebzucht. Wanneer we denken aan beloningen, zoals geld verdienen of status verkrijgen, worden er chemische stoffen zoals dopamine vrijgegeven, die ons een goed gevoel geven. Dit beloningsmechanisme kan ons aansporen om steeds meer te willen, omdat we de positieve sensatie willen blijven ervaren.

Maar hebzucht gaat verder dan alleen biologische processen. Het is ook sterk verbonden met onze psychologie en sociale omgeving. Psychologisch gezien kan hebzucht voortkomen uit diepgewortelde verlangens naar erkenning, status en materiële welvaart. We willen vaak meer hebben omdat we denken dat het ons gelukkiger zal maken of omdat we indruk willen maken op anderen. Daarnaast kunnen sociale invloeden, zoals wat we zien op sociale media of in de samenleving als geheel, ons laten geloven dat we altijd meer nodig hebben om succesvol te zijn of om aan bepaalde normen te voldoen.

De combinatie van deze biologische, psychologische en sociale factoren maakt hebzucht een sterke (negatieve) motivator in ons gedrag, inclusief onze beleggingsbeslissingen. Het is belangrijk om ons bewust te zijn van deze invloeden, want hebzucht kan je, zeker bij beleggingsbeslissingen, soms duur komen te staan...

Hebzucht is dus de emotie die de drijvende kracht kan zijn achter veel niet goed doordachte beleggingsbeslissingen. Het is de opwinding en het verlangen om snel rijk te worden dat beleggers ertoe brengt om risicovolle investeringen te doen zonder voldoende onderzoek. Hebzucht kan ervoor zorgen dat je blind wordt voor de risico's van een belegging, waardoor je jezelf blootstelt aan potentieel verwoestende verliezen. Deze emotie speelt vooral vaak op in zogehete 'bullmarkten', wanneer de aandelenkoersen snel stijgen en het lijkt alsof iedereen geld verdient. In zo'n euforische sfeer is het gemakkelijk om meegezogen te worden en te investeren in aandelen die je normaal gesproken zou mijden.

Daarnaast speelt de (sociale) media een cruciale rol hierin. Berichtgeving over snelle winsten en opwindende beleggingsmogelijkheden creëert een sfeer van hebzucht en verleidt beleggers om soortgelijke successen ook na te streven. Dit heeft te maken met 'sociale vergelijking' - de kracht van de Postcode Loterij, want wat zouden we het verschrikkelijk vinden als onze buren een grote prijs winnen en wij niets winnen -. Beleggers kijken naar anderen in hun netwerk en vergelijken hun eigen prestaties met die van hun naasten. Strevend naar minimaal dezelfde uitkomst of hetzelfde rendement. Dit kan leiden tot impulsieve beslissingen door de drang om mee te doen of te overtreffen. Daarnaast wordt de druk via sociale media steeds verder vergroot. We zien steeds meer 'finfluencers' die beweren dat wij ook 15k kunnen verdienen en op Bali kunnen gaan wonen. Zeker jongeren zien deze influencers als de meest succesvolle mensen in hun social media omgeving, waarbij ze dan het gevoel krijgen dat zij ook minstens 15k moeten verdienen en in een tropische omgeving moeten wonen (sociale vergelijking). Zo is het bij beleggers zo dat de druk om succesvol te zijn (lees; hoge rendementen te halen) hierdoor ook wordt versterkt. Intern streven beleggers naar persoonlijk succes en financiële groei, terwijl externe verwachtingen vanuit de samenlevering en sociale kringen hen aanmoedigen om te presteren en te slagen. Al met al worden beleggers geconfronteerd met een combinatie van invloeden die hebzucht aanwakkeren en hen kwetsbaar maken voor irrationele beslissingen. Het risico van deze hebzucht ligt in het feit dat het je beoordelingsvermogen vertroebelt. Je kunt geneigd zijn om te veel te betalen voor een aandeel omdat je bang bent de boot te missen, of je kunt je beleggingen niet goed diversifiëren omdat je al je geld in de nieuwste 'hot pick' steekt. Bovendien kan hebzucht leiden tot 'overtrading', waarbij je constant op zoek bent naar de volgende grote kans en daardoor hoge transactiekosten maakt en je portefeuille onnodig volatiel maakt.

Uit onderzoek van de universiteit van Californië is gebleken dat belggers die gedreven worden door hebzucht vaker handelen en daarbij hogere transactiekosten maken, wat uiteindelijk hun rendement verlaagt. De onderzoekers van de universiteit wilden begrijpen hoe vaak beleggers handelen uit emotionele motieven, zoals hebzucht, en welke impact dit heeft op hun rendement. Zij analyseerden de handelsgegevens van duizenden individuele beleggers over een periode van meerdere jaren en daaruit bleek dat beleggers die vaak handelden uit hebzucht gemiddeld lagere rendementen haalden dan de meer conservatieve beleggers. De verhoogde transactiekosten en de neiging om te reageren op marktfluctuaties zonder diepgaand onderzoek resulteerden in mindere rendementen dan de beleggers die minder actief waren. (Haas Faculty Website) ​Daarnaast heeft het National Bureau of Economic Research (NBER) onderzocht wat de impact van hebzuchtig gedrag is op het risico dat beleggers lopen met hun beleggingen. Het resultaat van beide onderzoeken komt op hetzelfde neer; beleggers die zichzelf als risicovol en hebzuchtig identificeerden presteerden vaak slechter dan meer conservatieve beleggers. De hebzuchtige beleggers volgden vaak recente trends en belegden in populaire, maar risicovolle activa, zonder daarbij voldoende onderzoek te doen. Dit leidde tot een hoger risicoprofiel, maar vooral tot grotere verliezen tijdens marktcorrecties en lagere gemiddelde rendementen op de lange termijn. (NBER)

Hoe kan je deze hebzucht beheersen:

1. Stel jezelf realistische doelen: Bepaal vooraf wat je financiële doelen zijn en stel realistische verwachtingen. Dit helpt je om niet verleid te worden door het vooruitzicht op snelle winsten.

2. Diversifieer je portefeuille: Door je beleggingen te spreiden over verschillende activa, verklein je het risico en word je minder geneigd om grote inzetten op één gok te plaatsen.

3. Volg een lange termijn strategie: Houd je vast aan je beleggingsplan en vermijd de verleiding om je strategie aan te passen op basis van kortetermijnresultaten.

Het weerstaan van hebzucht is een van de grootste uitdagingen voor beleggers. Wanneer de markten stijgen en je overal verhalen hoort van mensen die snel rijk worden, is het verleidelijk om mee te doen en risicovolle beslissingen te nemen. Deze emotie wordt nog meer versterkt door sociale media en nieuwsberichten die succesverhalen uitvergroten, waardoor je het gevoel krijgt dat je iets mist als je niet deelneemt. Het vereist een sterke mentale discipline en zelfbeheersing om deze drang te weerstaan en vast te houden aan een langetermijnstrategie, zeker als collega's, vrienden en/of familieleden je bepaalde beslissingen proberen aan te praten.