#13 De Psychologie van beleggen, angst bij beleggen; houd je emoties onder controle!

Beleggen is niet alleen een kwestie van cijfers en analyse; het is ook een mentale uitdaging waarbij emoties een grote rol spelen. Veel beleggers realiseren zich niet hoe groot de invloed van hun emoties kan zijn op hun beleggingsbeslissingen. Hebzucht kan ervoor zorgen dat je te veel risico neemt, angst kan je ertoe brengen om op het verkeerde moment te verkopen, en kuddegedrag kan je doen volgen zonder na te denken over je eigen strategie. Deze emotionele en psychologische aspecten van beleggen kunnen niet alleen je beslissingen, maar uiteindelijk ook je rendement beïnvloeden. In deze blog duiken we diep in op angst bij beleggen. We bespreken hoe angst je beleggingen kan beïnvloeden en geven aan aantal strategieën om dit te beheersen.Door je bewust te worden van deze emoties en te leren hoe je ermee om kunt gaan, kun je betere, rationele beslissingen nemen die bijdragen aan je rendement en succes op de lange termijn.

Angst bij beleggen

Bij beleggen verwijst angst naar de emotionele reactie van beleggers op onzekerheden en risico's. De angst van marktschommelingen, economische onzekerheid of onverwachte verliezen. Het leidt vaak tot paniekverkopen, overhaaste beslissingen en het vermijden van potentieel winstgevende investeringen uit vrees voor verlies.

Angst heeft een aanzienlijke psychologische impact op beleggers. Het kan irrationeel gedrag uitlokken, zoals het verkopen van activa tijdens een marktcrash. Dit gedrag wordt vaak gedreven door de wens om verdere verliezen te voorkomen, maar in de praktijk verkopen belggers hun posities vaak op het laagste punt van de markt, waardoor ze niet profiteren van het herstel dat weer volgt. 

Daarnaast kan angst zorgen voor tunnelvisie, waarbij beleggers zich uitsluitend op negatieve informatie richten en positieve signalen vanuit de markt negeren. Dit beschadigt het vertrouwen en vermindert de bereiheid om de juiste beslissingen te nemen. Het concentreren op slecht nieuws kan leiden tot het negeren van fundamenteel sterke investeringen en het missen van kansen om te profiteren van marktstijgingen. We kunnen stellen dat in tijden van verliezen op de markt ook fundamentele beleggers de angst van het technische plaatje niet uit hun hoofd kunnen zetten. Vervolgens missen ze de kansen om te profiteren van marktstijgingen. Marktschommelingen zijn de meest voorkomende oorzaak van angst bij beleggers. Volatiliteit in de markt kan leiden tot gevoelens van onzekerheid en ongerustheid. Deze emotionele reacties worden versterkt door nieuwsberichten en media-aandacht, die in tijden van negatieve koersen vaak de focus leggen op negatieve berichtgeving. Dit kan de angst onder beleggers alleen maar versterken, wat leidt tot een nog hogere volatiliteit en paniekverkopen. 

Deze onzekerheid speelt het vaakst in tijden van economische onzekerheid, zoals recessies, politieke instabiliteit of onverwachte veranderingen in het economisch beleid. De onzekerheid maakt het moeilijk om toekomstige marktbewegingen te voorspellen, wat kan leiden tot een verminderd vertrouwen in de markt. 

Wetenschap

Uit diverse onderzoeken blijkt dat angst een sterke invloed heeft op beleggingsgedrag. Een studie door behavioral finance pioniers Daniel Kahneman en Amos Tversky ontdekte dat beleggers gevoeliger zijn voor verlies dan voor winst, een fenomeen bekend als verliesaversie. Dit betekent dat de pijn van verlies vaak twee keer zo groot is als het plezier van een even grote winst. Hierdoor vermijden beleggers vaak risico's, zelfs als de kans op verlies klein is​. 

Deze psychologische bias heeft aanzienlijke gevolgen voor het beleggingsgedrag. Omdat de pijn van verlies zo overheersend is, vermijden beleggers vaak risico's, zelfs als de kans op verlies relatief klein is. Dit kan leiden tot conservatiever beleggen en het missen van kansen op hogere rendementen. Beleggers kiezen bijvoorbeeld voor veilige, laag-rendabele investeringen zoals obligaties, of houden contanten aan in plaats van te beleggen in risicovollere, maar potentieel winstgevendere aandelen.Verliesaversie kan ook verklaren waarom beleggers de neiging hebben om hun verliesgevende posities te lang vast te houden in de hoop op herstel, terwijl ze hun winstgevende posities te vroeg verkopen om winst te nemen. Dit gedrag, ook wel bekend als het disposition effect, kan de langetermijnprestaties van een beleggingsportefeuille negatief beïnvloeden.

Een experiment uitgevoerd door Kahneman en Tversky toonde aan dat mensen bereid zijn om meer te riskeren om een verlies te vermijden dan om een vergelijkbare winst te behalen. Dit werd bevestigd door latere onderzoeken die aantoonden dat beleggers, geconfronteerd met negatieve marktomstandigheden, sneller geneigd zijn om uit de markt te stappen om verdere verliezen te vermijden, zelfs als de economische fundamenten solide blijven.

Case-Studie 2008

De financiële crisis van 2008 is een treffend voorbeeld van hoe angst het beleggersgedrag kan beïnvloeden. Tijdens deze periode zagen beleggers de waarde van hun portefeuilles dramatisch dalen, wat leidde tot wijdverspreide paniek en massale verkopen. De plotselinge en scherpe dalingen in de markt brachten een diepe onzekerheid met zich mee, niet alleen over de individuele beleggingen, maar ook over de bredere economische toekomst.

Onderzoek heeft aangetoond dat beleggers die handelden uit angst tijdens de crisis vaak grotere verliezen leden dan degenen die hun beleggingen vasthielden of strategisch handelden. Volgens een studie van de National Bureau of Economic Research (NBER) neigden angstige beleggers ertoe om hun posities te liquideren bij het eerste teken van dalende markten. Deze paniekverkopen versterkten de neerwaartse spiraal, waardoor de markten verder daalden en de verliezen zich opstapelden​ (TalentedConnect)​​ (Investing Vanguard)​.

De constante stroom van negatieve nieuwsberichten over faillissementen van grote financiële instellingen, zoals de Lehman Brothers, droeg bij aan de paniek. Media-aandacht versterkte de angst onder beleggers, waardoor de volatiliteit toenam en verdere paniekverkopen werden aangewakkerd.

De lessen uit de financiële crisis van 2008 illustreren hoe belangrijk het is voor beleggers om angst te beheersen en zich niet te laten meeslepen door marktpaniek. Door de emotionele reactie op marktschommelingen te begrijpen en te beheren, kunnen beleggers hun risico's beter beheersen en hun rendement op de lange termijn verbeteren.

Strategieën om angst te beheersen;

1. Stel Realistische Doelen: Het hebben van duidelijke en realistische beleggingsdoelen kan helpen om angst te verminderen. Door te weten wat je wilt bereiken, kun je beter gefocust blijven en niet toegeven aan kortetermijn angsten.

2. Diversifieer je portefeuille: Diversificatie kan het risico verkleinen en de impact van marktvolatiliteit verminderen. Door je investeringen te spreiden, ben je minder kwetsbaar voor angstgedreven beslissingen.

3. Volg een lange termijn strategie: Beleggen met een lange termijn visie helpt om de emotionele schommelingen van de markt te doorstaan. Houd je vast aan je beleggingsplan en vermijd de verleiding om je strategie aan te passen op basis van kortetermijnresultaten.
   

Conclusie

Angst is een emotie die een aanzienlijke invloed kan hebben op beleggingsbeslissingen en -prestaties. Door de psychologische aspecten van angst te begrijpen en effectieve strategieën toe te passen, kunnen beleggers hun emotionele reacties beter beheersen en rationelere beslissingen nemen. Het is essentieel om een evenwicht te vinden tussen emotie en analyse om succesvol te beleggen en op lange termijn winst te behalen.

Dennis