Wie betaalt de rekening?

De officiële cijfers waarop miljoenen mensen hun keuzes baseren, lijken niet langer neutraal te zijn, maar vooral bedoeld om een president te plezieren. Dat is precies wat er dreigt in de Verenigde Staten. Afgelopen week benoemde Trump zijn vertrouweling E.J. Antoni als nieuwe baas van het arbeidsstatistiekbureau. Een man met uitgesproken politieke overtuigingen (Hij ziet de verkiezingswinst van Joe Biden als ‘diefstal’), waardoor zijn onafhankelijkheid in twijfel getrokken mag worden.

Je hoeft geen cynicus te zijn om te begrijpen waarom Trump juist hem naar voren schuift. Waar zijn voorganger ontslag kreeg na “ongunstige” arbeidsmarktcijfers, belooft Antoni cijfers die “eerlijk en accuraat” zijn (en die passen bij Trumps verhaal van een bloeiende economie).

En daar zit het probleem. Statistiek is geen decorstuk van politieke campagnes, maar het fundament van vertrouwen. Burgers, bedrijven, beleggers: allemaal kijken ze naar die cijfers om te begrijpen waar de economie staat. Als dat vertrouwen kwijtgespeeld wordt, raken we onze gezamenlijke meetlat kwijt. Het gevaar zit dan niet in de cijfers van de volgende maand, maar in de twijfel over de geloofwaardigheid ervan, en dat is funest voor het vertrouwen in de wereldwijde financiële markt. Zodra we ons moeten gaan afvragen of de werkloosheidscijfers of inflatiecijfers nog wel kloppen, brokkelt het vertrouwen af. En als we officiële data niet meer kunnen vertrouwen, waarom zouden we dan nog geloven in beleid, instituties of in de overheid zelf?

En dat niet alleen. Investeerders en centrale banken rekenen op Amerikaanse data als maatstaf. Als die data onder verdenking komen te staan, raakt dat uiteindelijk ook de dollar, waar het hele wereldwijde financiële systeem op drijft.

Ironisch genoeg presenteert Antoni zichzelf als de vertrouweling van de “gewone Amerikaan”. ‘De economie moet de burgers dienen, niet de elite’, zo zegt hij zelf. Maar de gewone Amerikaan is juist degene die het hardst geraakt wordt als statistieken onbetrouwbaar worden.

De vraag is of deze benoeming een norm vestigt; dat loyaliteit belangrijker is dan onafhankelijkheid. Als dat eenmaal gebeurt, is er geen weg terug.

En wie betaalt uiteindelijk de rekening voor dit spelletje? Niet Trump of Antoni, maar de burger die wil weten of hij morgen zijn baan kan behouden; de belegger die vertrouwen moet kunnen hebben in de markten; en de wereld die rekent op Amerika als stabiele factor.